میراث آریا: استان لرستان سرزمینی با تمدن چندین هزار ساله است. استانی که برای هر مناسبت آئین و فرهنگ خاص خود را دارد، فرهنگی که ریشه در فرهنگ و تاریخ پیشینیان این سرزمین دارد. البته متاسفانه امروزه با تغییر فرهنگ و سبک زندگی بسیاری از این آداب و رسوم کمرنگ شده است اما همچنان نیز بسیاری از خانواده های اصیل لرستانی به آئین های فرهنگی و مذهبی معتقدند و نگارش این گزارش می تواند نقطه عطفی برای مرور و یادآوری دوباره این آداب و رسوم فراموش شده باشد.
مردم این سرزمین همانند مردم دیگر استان‌های کشور در ماه رمضان آداب و رسوم خاص خود را دارند که یکی از مهم‌ترین و جذاب ترین آداب و رسوم مردم این دیار در این ماه «صله ارحام» است؛ به‌طوری‌که مردم سعی می‌کنند در این ماه بیش از همه ایام سال افراد فامیل و آشنایان را به هنگام افطار به منزل خود دعوت و به بهترین شکل از آن‌ها پذیرایی کنند. همچنین مردم لرستان در این ماه مبارک بیش از هر ماه دیگری به مساجد می‌روند و سعی می‌کنند تا نمازهای یومیه خود را به جماعت بخوانند و معتقدند که ماه رمضان فرصتی برای کسب تقوا و انس با معنویت است. البته باید اشاره کرد که غبارروبی مساجد یکی از آیین‌های مشترک در بیشتر استان‌های ایران از جمله لرستان است.
«کاسم‌سا»
یکی از سنت‌های زیبا، ماندنی و اصیل مردم این دیار که در ایام ماه مبارک رمضان بسیار پررنگ می‌شود، فرستادن بخشی از غذای افطار و سحر به منزل همسایه‌ها است که قوم لر به آن «کاسم‌سا» می‌گویند. این رسم همچنان نیزدر این استان برگزار می‌شود و بسیاری از زنان فامیل سعی می کنند در زمان افطاری مقداری از غذای تهیه شده برای خانواده را نیز راهی سفره همسایه کنند. هدف مردم این استان از این کار این است که رسالت و هدف نهایی از ماه مهمانی خدا و نشستن کنار سفره خالق هستی بخش را یادآوری کنند، بنابراین با اجرای این سنت، دستگیری از نیازمندان و مستمندانی که شاید نان شب دغدغه همیشگی شان است، به خوبی انجام می شود.
البته ناگفته نماند که اصل و ریشه این سنت به ماه مبارک رمضان می رسد که در ایام قدیم مردم این دیار قسمتی از داشته های سفره افطار و سحری خود را به همسایگان می دادند. از طرفی دیگر زیبایی این سنت باعث شد که با استقبال مردم در طول دوران مختلف به تدریج در ایام غیر ماه رمضان نیز مورد توجه قرار گیرد اما همچنان این سنت در ماه رمضان بیشتر از هر زمان دیگری بجا آورده می شود هر چند در مقایسه با گذشته کم رنگ تر شده اما در محله های قدیمی شهر خرم آباد همانند گذشته انجام می شود و یادآور فرهنگ این دیار از گذشته تاکنون است.
سحری‌خوانی
یکی دیگر از رسوم ماندنی مردم این استان، آیین سحری‌خوانی است. سحر در خرم‌آباد آداب مختص خود را داشت. کهنسالان می‌گویند که در گذشته به امید بانگ خروس نمی‌ماندیم. در زمان نبود ساعت و رادیو، عده‌ای به نام «جارچی»، سرنانوازان و دهل‌نوازان در محله‌ها با آواز «مسلمو هیز کو که وقت خوا، که وقت شیرین شپوهه» مردم را برای خوردن سحری بیدار می‌کردند. از طرفی دیگر افرادی نیز به وسیله کوبه درخانه، بانگ بر پشت‌بام و مشت‌زنی بر دیوار خود را موظف می‌دیدند بستگان، همسایگان و سایر اهل کوی و برزنی که سکونت داشتند را بیدار کنند تا روزه‌داران بتوانند فرصت کافی برای سحری‌خوردن داشته باشند.
سال های بعد نیز که مسجدها بلندگودار شدند و اذان از بلندگوهای مسجد و رادیو پخش می‌شد باز هم عده‌ای نذر داشتند و بر پشت‌بام اذان می‌خواندند و با وجود آن‌که رادیو در بیشتر خانه‌ها وجود داشت، اما ارتشی‌ها به سنت سال‌های پیش از ورود رادیو، با شلیک توپ برفراز قلعه فلک‌الافلاک و پاسنگر پایان سحری‌خوری و زمان افطار و روزه‌گشایی را اعلام می‌کردند.
افطار با صدای توپ
همچنین از دیگر سنت های مردم لرستان که در گذشته های دور انجام شده و امروزه تنها در خاطرات گذشتگان باقی مانده شلیک توپ در محله پاسنگر شهرستان خرم آباد بوده است. این سنت، تمام ایام ماه رمضان زمان اذان صبح و زمان افطار را با شلیک توپ به مردم اعلام می کرد.
حیدری‌خوانی
از دیگر آیین‌های مردم این سرزمین می‌توان به «حیدری‌خوانی» اشاره کرد. آیینی که در گذر زمان کمرنگ شده است. ریشه حیدری خوانی از آن جاست که درگذشته افراد باسواد کمی وجود داشت و قرآن نیز در تمام خانه‌ها موجود نبود؛ بنابراین مردم در ماه مبارک رمضان به خانه افراد باسوادی که قرآن داشت می‌رفتند و او برای آن‌ها قرآن تلاوت می‌کرد. همچنین مردم لرستان بعد از تلاوت قرآن کتاب حمله حیدری نیز می‌خواندند. هر چند در همه شب‌های سال حیدری‌خوانی را داشته‌اند. اما در ماه رمضان به خصوص در شب‌های قدر به شیوه‌ای خاص‌تر این کار را انجام می‌دادند.
سغدو و غذاهای ویژه ماه مبارک رمضان
یکی از غذاهای سنتی این استان که معمولا در ماه رمضان سر سفره افطار مردم لرستان به چشم می خورد «چزنک رغو» است که یک نوع فطیر نازک و روغنی است. «سغدو» نیز یکی دیگر از غذاهای سنتی این استان بوده و به برنج مخصوصی که با آلو مخلوط می شود و در درون شکمبه گوسفند طبخ می شود، گفته می شود.
همچنین آبگوشت، شومی کوو (شامی کوکو)، نان برساق و سمنو نیز از دیگر اجزاء سفره سحر و افطار لرها است که به این سفره های محلی رونق می دهد.
کلوخ اندازان
یکی دیگر از سنت های اقوام محلی لرستان که شاید امروزه رنگ و بوی بسیاری از آن وجود نداشته باشد، سنت «کلوخ اندازان» مربوط به شهرستان بروجرد است که رسم بر این بوده مردم از یک روز قبل از شروع ماه رمضان این مراسم را که همراه با خوردن انواع خوراکی، آجیل و غذاهای متنوع بوده است به جا می آوردند و خود را برای آغاز ماه رمضان آماده می کردند.
حلوای شب قدر
یکی دیگر از آداب و رسوم لرستان در ماه مبارک رمضان مربوط به شب های قدر، ضربت خوردن و شهادت حضرت علی (ع) است که مردم استان در شب ۲۱ ماه رمضان حلوای نذری می پزند و بخشی از آن را بر سر سفره سحر می گذارند، بخشی را به همسایگان می دهند و بخشی هم به عنوان شیرینی روز عید فطر نگه داشته می شود. البته لرها معتقدند که این حلوا مقدس و خوش‌یمن است و به‌همین دلیل اولین صبحانه ماه شوال را در روز عید فطر، با این حلوا کامل می‌کنند.
همچنین ناگفته نماند که زنان لرستانی با پ‍خ‍ت‍ن انواع آش، ش‍ل‍ه‌زرد، ف‍رن‍‍ی و حلوا سعی می کنند در این ایام نذر خود را ادا نمایند و با این عمل نه تنها سفره خودشان، بلکه سفره دوستان و همسایگان را هم بی‌نصیب نگذارند.
عید فطر
مردم لرستان در روز عید فطر، زکات فطریه خود را به فقرا و کسانی که مستحق گرفتن زکات هستند؛ می‌دهند و مقداری از پول زکات را هم صرف بنای مسجدهای محل می‌کنند یا به نزدیک‌ترین اقوام خود که مستمند هستند؛ می دهند. از طرفی دیگر برپایی نماز عید فطر و اجرای سنت پسندیده صله رحم و عیددیدنی از دیگر اداب این روز در لرستان است.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
